نقش مدیریت واحد بحران در بلایای طبیعی شهری( مطالعه موردی شهر اصفهان)

چکیده: موضوع ایمنی شهر ها در برابر مخاطرات طبیعی یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی شهری است و یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، موضوع حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن غالب حوادث طبیعی و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی، دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. برای شناخت مدیریت بحران شهر و آسیب پذیری مناطق شهری در برابر بلایای طبیعی، بررسی عامل های اصلی موثر در آسیب پذیری مدیریت بحران شهری نیاز است. هدف از این پژوهش، شناسایی وضعیت آسیب پذیری مساکن شهر اصفهان، به کار گیری اصول مدیریتی لازم جهت کاهش آسیب پذیری شهرها و دستیابی به اولویت های عوامل موثر در مدیریت بحران شهری در سازمان های مرتبط با بحران شهر اصفهان و (مورد نمونه بیمارستان های شهر اصفهان)، از لحاظ شاخص های مورد بررسی است. روش پژوهش «توصیفی و تحلیلی» است، که از مدل های کمّی استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی آسیب پذیری مساکن شهر اصفهان نشان می دهد: 1- میزان آسیب پذیری مساکن شهر در برابر خطر بلایای طبیعی زیاد است. 2- از نظر شاخص دسترسی مساکن شهر به مراکز امداد و نجات، به ویژه آتش نشانی، مرکز اورژانس و مرکز پلیس، شهر اصفهان در مواقع بحرانی، مانند وقوع بلایای طبیعی، وضعیت بسیار نامطلوبی دارد. 3- اطلاع رسانی در زمینه ضریب احتمال خطر محل سکونت شهروندان و بالا بردن آموزش و آگاهی در مواقع بحرانی یکی از راه کارهای مهم در کاهش آسیب پذیری می باشد. برای اولویت بندی عوامل موثر در مدیریت بحران شهر اصفهان34 متغیر در 6 عامل اصلی در 20 سازمان مرتبط با بحران بلایای طبیعی شهر با استفاده از تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه حاصل از بررسی انجام شده، نشان می دهد که اولین عامل وجود نظام ذخیره سازی برای مدیریت پشتیبانی امداد و نجات است که شامل 7 متغیر می شود. همچنین همبستگی هماهنگی بین سازمان های درگیر دربحران براساس آزمون کروسکال- والیس(آزمونh)، نیز نشان می دهد sig(سطح معناداری) در همه متغیر ها کمتر از 05/0 و از آنجا که این رقم کوچکتر از آلفای مورد نظر (05/0) می باشد، بنابراین فرض h رد و عدم هماهنگی بین سازمان های درگیر در بحران و نبود مدیریت واحد شهری(فرضیه پژوهش) تأیید می شود. برای تحلیل سلسله مراتبی در مدیریت بحران مورد نمونه(بیمارستان های شهر اصفهان)41متغیر در 9 عامل اصلی در25 بیمارستان شهر با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی a.h.p مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تحلیل سلسله مراتبی شاخص های مختلف نشان می دهد که عوامل نوع اسکلت، قدمت ساختمان و تعداد تخت به ترتیب با میزان اهمیت 65/22، 12/21 و 959/11 در مراتب اول می باشند. همچنین بیمارستان های مناطق 3 و1 به ترتیب بالاترین میزان آسیب پذیری را در بین بیمارستان های شهر دارند. واژگان کلیدی: بلایای طبیعی، آسیب پذیری، شاخص های آسیب پذیری، اولویت بندی، تحلیل سلسله مراتبی بلایای طبیعی، مدیریت واحد بحران شهری، سازمان های مرتبط با بحران شهراصفهان.